数学 中,复平面 (英语:Complex plane )是用水平的实轴 与垂直的虚轴 建立起来的复数 的几何表示。它可视为一个具有特定代数结构笛卡儿平面 (实平面 )实部 用沿着 x-轴的位移表示,虚部 用沿着 y-轴的位移表示[1] 
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
     与其共轭 
  
    
      
        
          
            
              z 
              ¯ 
             
           
         
       
     
    {\displaystyle {\bar {z}}} 
     在复平面中的几何表示。从原点到点 
z  的淡蓝色直线是 
z  的模长或绝对值。角 
  
    
      
        φ 
       
     
    {\displaystyle \varphi } 
     是 
z  的辐角。
复平面有时也叫做阿尔冈平面 ,因为它用于阿尔冈图 中。这是以让-罗贝尔·阿尔冈 (1768-1822)命名的,尽管它们最先是挪威-丹麦土地测量员和数学家卡斯帕尔·韦塞尔 (1745-1818)叙述的[2] 函数 的极点 与零点 的位置。
复平面的想法提供了一个复数的几何解释 。在加法 下,它们像向量 一样相加;两个复数的乘法 在极坐标 下的表示最简单——乘积的长度或模长是两个绝对值 或模长的乘积,乘积的角度或辐角 是两个角度或辐角的和。特别地,用一个模长为 1 的复数相乘即为一个旋转 。
 记号约定 
在复分析 中复数通常用符号
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        x 
       
     
    {\displaystyle x} 
      
  
    
      
        y 
       
     
    {\displaystyle y} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        x 
        + 
        i 
        y 
         
     
    {\displaystyle z=x+iy\,} 
      这里
  
    
      
        x 
       
     
    {\displaystyle x} 
      
  
    
      
        y 
       
     
    {\displaystyle y} 
      
  
    
      
        i 
       
     
    {\displaystyle i} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      笛卡儿平面 中的点
  
    
      
        ( 
        x 
        , 
        y 
        ) 
       
     
    {\displaystyle (x,y)} 
      
笛卡儿平面中的点
  
    
      
        ( 
        x 
        , 
        y 
        ) 
       
     
    {\displaystyle (x,y)} 
      极坐标 中也能表示为
  
    
      
        ( 
        x 
        , 
        y 
        ) 
        = 
        ( 
        r 
        cos 
         
        θ 
        , 
        r 
        sin 
         
        θ 
        ) 
        
          ( 
          
            r 
            = 
            
              
                
                  x 
                  
                    2 
                   
                 
                + 
                
                  y 
                  
                    2 
                   
                 
               
             
            ; 
            θ 
            = 
            arctan 
             
            
              
                y 
                x 
               
             
           
          ) 
         
        . 
         
     
    {\displaystyle (x,y)=(r\cos \theta ,r\sin \theta )\qquad \left(r={\sqrt {x^{2}+y^{2}}};\quad \theta =\arctan {\frac {y}{x}}\right).\,} 
      在笛卡儿平面中可能假设反正切函数 
  
    
      
        arctan 
       
     
    {\displaystyle \arctan } 
      
  
    
      
        − 
        π 
       
     
    {\displaystyle -\pi } 
      
  
    
      
        π 
       
     
    {\displaystyle \pi } 
      弧度 (当
  
    
      
        x 
        ≤ 
        0 
       
     
    {\displaystyle x\leq 0} 
      
  
    
      
        ( 
        x 
        , 
        y 
        ) 
       
     
    {\displaystyle (x,y)} 
      [3] 欧拉公式 )
  
    
      
        z 
        = 
        x 
        + 
        i 
        y 
        = 
        
          | 
         
        z 
        
          | 
         
        
          ( 
          
            cos 
             
            θ 
            + 
            i 
            sin 
             
            θ 
           
          ) 
         
        = 
        
          | 
         
        z 
        
          | 
         
        
          e 
          
            i 
            θ 
           
         
         
     
    {\displaystyle z=x+iy=|z|\left(\cos \theta +i\sin \theta \right)=|z|e^{i\theta }\,} 
      这里
  
    
      
        
          | 
         
        z 
        
          | 
         
        = 
        
          
            
              x 
              
                2 
               
             
            + 
            
              y 
              
                2 
               
             
           
         
        ; 
        θ 
        = 
        arg 
         
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        − 
        i 
        log 
         
        
          
            z 
            
              
                | 
               
              z 
              
                | 
               
             
           
         
        . 
         
     
    {\displaystyle |z|={\sqrt {x^{2}+y^{2}}};\quad \theta =\arg(z)=-i\log {\frac {z}{|z|}}.\,} 
      [4] 这里
  
    
      
        
          | 
         
        z 
        
          | 
         
       
     
    {\displaystyle |z|} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        θ 
       
     
    {\displaystyle \theta } 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        0 
        ≤ 
        θ 
        < 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle 0\leq \theta <2\pi } 
      
  
    
      
        
          | 
         
        z 
        
          | 
         
        
          e 
          
            i 
            θ 
           
         
       
     
    {\displaystyle |z|e^{i\theta }} 
      欧拉公式 。注意
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      复指数函数 是周期为
  
    
      
        2 
        π 
        i 
       
     
    {\displaystyle 2\pi i} 
      
  
    
      
        θ 
       
     
    {\displaystyle \theta } 
      
  
    
      
        arg 
         
        z 
       
     
    {\displaystyle \arg z} 
      
  
    
      
        arg 
         
        z 
        = 
        θ 
        + 
        2 
        n 
        π 
       
     
    {\displaystyle \arg z=\theta +2n\pi } 
      
  
    
      
        n 
       
     
    {\displaystyle n} 
      
  
    
      
        ≠ 
        0 
       
     
    {\displaystyle \neq 0} 
      [5] 
围道积分 理论是复分析的重要组成部分。在此情形,沿着闭曲线的积分方向是要紧的——沿着相反的方向所得的积分值乘以 −1。习惯上“正方向”是逆时针方向。例如,沿着单位圆 我们从点
  
    
      
        z 
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=1} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        i 
       
     
    {\displaystyle z=i} 
      
  
    
      
        − 
        i 
       
     
    {\displaystyle -i} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=1} 
      
几乎所有复分析专注复函数 ——即将复平面的一个子集映到复平面某个另外的(可能相交甚至重合)子集。这里习惯说
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle f(z)} 
      定义域 位于 z -平面上,并称
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle f(z)} 
      值域 或像作为 w -平面中的一个点集。用符号记成
  
    
      
        z 
        = 
        x 
        + 
        i 
        y 
        ; 
        f 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        w 
        = 
        u 
        + 
        i 
        v 
        , 
         
     
    {\displaystyle z=x+iy;\qquad f(z)=w=u+iv,\,} 
      并经常将函数
  
    
      
        f 
       
     
    {\displaystyle f} 
      z -平面(带有坐标
  
    
      
        ( 
        x 
        , 
        y 
        ) 
       
     
    {\displaystyle (x,y)} 
      w -平面(带有坐标
  
    
      
        ( 
        u 
        , 
        v 
        ) 
       
     
    {\displaystyle (u,v)} 
      
 球极平面投影 
主条目:球极平面投影 
将复平面视为一个球面 的一部分是有用的。给定一个单位半径球面,使复平面穿过其正中间,这样球的中心与复平面的原点
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      赤道 与平面的单位圆 重合。
我们可以将球面上的点与复平面建立如下一一对应 。给定平面上一点,连接这一点与球面的北极之直线与球面恰好交于另一点。点
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        
          | 
         
        z 
        
          | 
         
        < 
        1 
       
     
    {\displaystyle |z|<1} 
      
  
    
      
        
          | 
         
        z 
        
          | 
         
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle |z|=1} 
      
  
    
      
        
          | 
         
        z 
        
          | 
         
        > 
        1 
       
     
    {\displaystyle |z|>1} 
      
在这个球极平面投影中只北极这一点,不能对应到复平面上任何一点。我们将其变成一一对应,添加一个理想的点——所谓的无穷远点 ——到复平面上,使其与球面的北极对应。复平面添加一个无穷远点这个拓扑空间,称为扩充复平面 。这就是数学家在讨论复分析时为什么说单个无穷远点。在实数轴上有两个无穷远点,但扩充复平面上只有一个(北极)无穷远点[6] 
想象一下球面上的经线和纬线投影到平面上会变成什么。平行于赤道的所有纬线,它们将变为以原点
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
这不是从球面到平面惟一的球极平面投影。例如,球面的南极点可能置于平面的原点
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
 切割复平面 
当讨论一个复变函数时,想象“切割”复平面经常会有方便之处。这种想法自然出现于多种不同情境。
多值关系与分支点 考虑简单的二值关系
  
    
      
        w 
        = 
        f 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        ± 
        
          
            z 
           
         
        = 
        
          z 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
        . 
         
     
    {\displaystyle w=f(z)=\pm {\sqrt {z}}=z^{\frac {1}{2}}.\,} 
      在我们可将这个关系处理为单值函数 之前,所得值域必须做些限制。在处理实数的平方根时这是容易做到的。例如,我们可定义
  
    
      
        y 
        = 
        g 
        ( 
        x 
        ) 
        = 
        
          
            x 
           
         
          
        = 
        
          x 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
         
     
    {\displaystyle y=g(x)={\sqrt {x}}\ =x^{\frac {1}{2}}\,} 
      为非负实数
  
    
      
        y 
       
     
    {\displaystyle y} 
      
  
    
      
        
          y 
          
            2 
           
         
        = 
        x 
       
     
    {\displaystyle y^{2}=x} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle f(z)} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        
          e 
          
            i 
            θ 
           
         
        ⇒ 
        w 
        = 
        
          z 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
        = 
        
          e 
          
            
              
                i 
                θ 
               
              2 
             
           
         
        ( 
        0 
        ≤ 
        θ 
        ≤ 
        2 
        π 
        ) 
        . 
         
     
    {\displaystyle z=e^{i\theta }\qquad \Rightarrow \qquad w=z^{\frac {1}{2}}=e^{\frac {i\theta }{2}}\qquad (0\leq \theta \leq 2\pi ).\,} 
      显然,当
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        w 
       
     
    {\displaystyle w} 
      
  
    
      
        
          e 
          
            0 
           
         
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle e^{0}=1} 
      
  
    
      
        
          e 
          
            i 
            π 
           
         
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle e^{i\pi }=-1} 
      
问题之出现是由于在点
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        z 
        ≠ 
        0 
       
     
    {\displaystyle z\neq 0} 
      
  
    
      
        x 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle x=0} 
      分支点 
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      分支切割 (branch cut );在这种情形可以从
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        0 
        ≤ 
        arg 
         
        z 
        < 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle 0\leq \arg z<2\pi } 
      
现在我们可以给出
  
    
      
        w 
        = 
        
          z 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
       
     
    {\displaystyle w=z^{\frac {1}{2}}} 
      z -平面副本,每一个沿着实轴剪开。在一个副本上我们定义 1 的平方根为
  
    
      
        
          e 
          
            0 
           
         
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle e^{0}=1} 
      
  
    
      
        
          e 
          
            i 
            π 
           
         
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle e^{i\pi }=-1} 
      
  
    
      
        w 
        = 
        
          z 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
       
     
    {\displaystyle w=z^{\frac {1}{2}}} 
      w -平面,
  
    
      
        0 
        ≤ 
        arg 
         
        w 
        < 
        π 
       
     
    {\displaystyle 0\leq \arg w<\pi } 
      w -平面,
  
    
      
        π 
        ≤ 
        arg 
         
        w 
        < 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle \pi \leq \arg w<2\pi } 
      [7] 
这个例子中的分支切割不必非要沿着实轴,甚至不必是直线。任何连接原点
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        w 
        = 
        g 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        
          
            ( 
            
              
                z 
                
                  2 
                 
               
              − 
              1 
             
            ) 
           
          
            
              1 
              2 
             
           
         
        . 
         
     
    {\displaystyle w=g(z)=\left(z^{2}-1\right)^{\frac {1}{2}}.\,} 
      这里多项式
  
    
      
        
          z 
          
            2 
           
         
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle z^{2}-1} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        ± 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=\pm 1} 
      
  
    
      
        g 
       
     
    {\displaystyle g} 
      
  
    
      
        g 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle g(z)} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=1} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=-1} 
      
这种情况使用如上所述的球极平面投影 最容易看清。在球面上一种切割是沿着连接赤道上两点
  
    
      
        z 
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=-1} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=1} 
      
亚纯函数定义域的限制 亚纯函数是在其定义域中除了有限或可数无穷 个点之外全纯 从而解析 的复函数[8] 极点 。有时所有极点位于一条直线上,在这种情形说这个函数在“切开的平面上全纯”。这里是一个简单的例子。
Γ函数 ,其定义为
  
    
      
        Γ 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        
          
            
              e 
              
                − 
                γ 
                z 
               
             
            z 
           
         
        
          ∏ 
          
            n 
            = 
            1 
           
          
            ∞ 
           
         
        
          [ 
          
            
              
                ( 
                
                  1 
                  + 
                  
                    
                      z 
                      n 
                     
                   
                 
                ) 
               
              
                − 
                1 
               
             
            
              e 
              
                
                  z 
                  n 
                 
               
             
           
          ] 
         
         
     
    {\displaystyle \Gamma (z)={\frac {e^{-\gamma z}}{z}}\prod _{n=1}^{\infty }\left[\left(1+{\frac {z}{n}}\right)^{-1}e^{\frac {z}{n}}\right]\,} 
      这里
  
    
      
        γ 
       
     
    {\displaystyle \gamma } 
      欧拉-马歇罗尼常数 ,当
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      无穷乘积 的分母恰有一个为零,故
  
    
      
        Γ 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle \Gamma (z)} 
      [9] 
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
“在切开的复平面上全纯,切割是沿着负实轴从 0(包含)到无穷远点。” 
或者,
  
    
      
        Γ 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle \Gamma (z)} 
      
“在切开的复平面
  
    
      
        − 
        π 
        < 
        arg 
         
        z 
        < 
        π 
       
     
    {\displaystyle -\pi <\arg z<\pi } 
      
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
注意这种切割与我们能刚才遇到的分支截断稍有不同,因为这事实上在切开的复平面上除去了实轴。分支截断留下实轴作为切开复平面的一边(
  
    
      
        0 
        ≤ 
        θ 
       
     
    {\displaystyle 0\leq \theta } 
      
  
    
      
        0 
        < 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle 0<2\pi } 
      
当然,为了构造
  
    
      
        Γ 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle \Gamma (z)} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        − 
        ∞ 
       
     
    {\displaystyle -\infty } 
      
  
    
      
        Γ 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle \Gamma (z)} 
      留数定理 得到的围道积分 不必为零。通过切开复平面我们不仅确保
  
    
      
        Γ 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle \Gamma (z)} 
      
  
    
      
        Γ 
       
     
    {\displaystyle \Gamma } 
      
收敛区域的分类 许多复函数是用无穷级数 或连分数 定义的。分析这些无穷长表达式的一个基本考虑是确定它们收敛为一个有限值的复平面区域。平面上一个切割可能对这个过程有帮助,如下例所示。
考虑由无穷级数定义的函数
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        
          ∑ 
          
            n 
            = 
            1 
           
          
            ∞ 
           
         
        
          
            ( 
            
              
                z 
                
                  2 
                 
               
              + 
              n 
             
            ) 
           
          
            − 
            2 
           
         
        . 
         
     
    {\displaystyle f(z)=\sum _{n=1}^{\infty }\left(z^{2}+n\right)^{-2}.\,} 
      因为
  
    
      
        
          z 
          
            2 
           
         
        = 
        ( 
        − 
        z 
        
          ) 
          
            2 
           
         
       
     
    {\displaystyle z^{2}=(-z)^{2}} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle f(z)} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      偶函数 ,所以可以限制在半个复平面上分析。又因为当
  
    
      
        
          z 
          
            2 
           
         
        + 
        n 
        = 
        0 
        ⇔ 
        z 
        = 
        ± 
        i 
        
          
            n 
           
         
        , 
         
     
    {\displaystyle z^{2}+n=0\quad \Leftrightarrow \quad z=\pm i{\sqrt {n}},\,} 
      时级数没有定义,有理由沿着整个虚轴切开平面,使这个级数在实部不为零的收敛,当
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      [10] 
这个例子中切割不过是方便之举,因为无穷和无定义的点是离散的,且切开的平面可被一个合适的穿孔平面替代。在某些情形,切割是必须的,不止是为了方便。考虑无穷周期连分数
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        1 
        + 
        
          
            
              
                 
              
                
                  z 
                 
               
             
            
              
                 
              
                
                  1 
                  + 
                  
                    
                      
                        
                           
                        
                          
                            z 
                           
                         
                       
                      
                        
                           
                        
                          
                            1 
                            + 
                            
                              
                                
                                  
                                     
                                  
                                    
                                      z 
                                     
                                   
                                 
                                
                                  
                                     
                                  
                                    
                                      1 
                                      + 
                                      
                                        
                                          
                                            
                                               
                                            
                                              
                                                z 
                                               
                                             
                                           
                                          
                                            
                                               
                                            
                                              
                                                ⋱ 
                                               
                                             
                                           
                                         
                                       
                                     
                                   
                                 
                               
                             
                           
                         
                       
                     
                   
                 
               
             
           
         
        . 
         
     
    {\displaystyle f(z)=1+{\cfrac {z}{1+{\cfrac {z}{1+{\cfrac {z}{1+{\cfrac {z}{\ddots }}}}}}}}.\,} 
      可以证明 
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle f(z)} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        z 
        < 
        − 
        
          
            1 
            4 
           
         
       
     
    {\displaystyle z<-{\frac {1}{4}}} 
      
  
    
      
        − 
        
          
            1 
            4 
           
         
       
     
    {\displaystyle -{\frac {1}{4}}} 
      [11] 
 将切开的平面重新黏合 
我们已经见到 关系
  
    
      
        w 
        = 
        f 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        ± 
        
          
            z 
           
         
        = 
        
          z 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
        , 
         
     
    {\displaystyle w=f(z)=\pm {\sqrt {z}}=z^{\frac {1}{2}},\,} 
      怎样通过将
  
    
      
        f 
       
     
    {\displaystyle f} 
      黎曼曲面 ,在它上面
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        
          z 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
       
     
    {\displaystyle f(z)=z^{\frac {1}{2}}} 
      w -平面(除去点
  
    
      
        w 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle w=0} 
      
考虑两个切开的复平面副本,切割沿着正实轴从
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        0 
        ≤ 
        arg 
         
        z 
        < 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle 0\leq \arg z<2\pi } 
      
  
    
      
        
          1 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
        = 
        
          e 
          
            0 
           
         
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle 1^{\frac {1}{2}}=e^{0}=1} 
      
  
    
      
        2 
        π 
        ≤ 
        arg 
         
        z 
        < 
        4 
        π 
       
     
    {\displaystyle 2\pi \leq \arg z<4\pi } 
      
  
    
      
        
          1 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
        = 
        
          e 
          
            i 
            π 
           
         
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle 1^{\frac {1}{2}}=e^{i\pi }=-1} 
      
  
    
      
        θ 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle \theta =0} 
      
  
    
      
        θ 
        < 
        4 
        π 
       
     
    {\displaystyle \theta <4\pi } 
      
  
    
      
        θ 
        = 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle \theta =2\pi } 
      
  
    
      
        θ 
        < 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle \theta <2\pi } 
      
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        
          z 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
       
     
    {\displaystyle f(z)=z^{\frac {1}{2}}} 
      [7] 
为了理解为什么
  
    
      
        f 
       
     
    {\displaystyle f} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=1} 
      
  
    
      
        0 
        ≤ 
        θ 
        < 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle 0\leq \theta <2\pi } 
      
  
    
      
        θ 
        = 
        2 
        π 
       
     
    {\displaystyle \theta =2\pi } 
      
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        θ 
        = 
        4 
        π 
       
     
    {\displaystyle \theta =4\pi } 
      
  
    
      
        θ 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle \theta =0} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      w -片面的像只绕一周。
形式微分说明
  
    
      
        f 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        
          z 
          
            
              1 
              2 
             
           
         
        ⇒ 
        
          f 
          
            ′ 
           
         
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        
          
            
              
                1 
                2 
               
             
           
         
        
          z 
          
            − 
            
              
                1 
                2 
               
             
           
         
         
     
    {\displaystyle f(z)=z^{\frac {1}{2}}\quad \Rightarrow \quad f^{\prime }(z)={\textstyle {\frac {1}{2}}}z^{-{\frac {1}{2}}}\,} 
      由此我们可说
  
    
      
        f 
       
     
    {\displaystyle f} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        f 
       
     
    {\displaystyle f} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
上面讨论 过的函数
  
    
      
        w 
        = 
        g 
        ( 
        z 
        ) 
        = 
        
          
            ( 
            
              
                z 
                
                  2 
                 
               
              − 
              1 
             
            ) 
           
          
            
              1 
              2 
             
           
         
        , 
         
     
    {\displaystyle w=g(z)=\left(z^{2}-1\right)^{\frac {1}{2}},\,} 
      的黎曼曲面如何构造呢?我们同样从两个 z -平面副本开始,但这一次每个沿着实轴从
  
    
      
        z 
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=-1} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=1} 
      
  
    
      
        g 
        ( 
        z 
        ) 
       
     
    {\displaystyle g(z)} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=1} 
      
  
    
      
        g 
       
     
    {\displaystyle g} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        2 
       
     
    {\displaystyle z=2} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        z 
       
     
    {\displaystyle z} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=-1} 
      
  
    
      
        w 
       
     
    {\displaystyle w} 
      
  
    
      
        w 
       
     
    {\displaystyle w} 
      
  
    
      
        
          e 
          
            i 
            π 
           
         
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle e^{i\pi }=-1} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        2 
       
     
    {\displaystyle z=2} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        0 
       
     
    {\displaystyle z=0} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        2 
       
     
    {\displaystyle z=2} 
      
这个例子中标记
  
    
      
        θ 
        = 
        arg 
         
        z 
       
     
    {\displaystyle \theta =\arg z} 
      
  
    
      
        − 
        π 
        < 
        θ 
        ≤ 
        π 
       
     
    {\displaystyle -\pi <\theta \leq \pi } 
      
  
    
      
        π 
        < 
        θ 
        ≤ 
        3 
        π 
       
     
    {\displaystyle \pi <\theta \leq 3\pi } 
      xy -平面。则这个平面上出现一个铅直洞,在此处两个切割连接起来。如果当切割是从 
  
    
      
        z 
        = 
        − 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=-1} 
      
  
    
      
        z 
        = 
        1 
       
     
    {\displaystyle z=1} 
      拓扑 上说,这两个黎曼曲面是等价 的,它们都是亏格 为 1 的可定向 二维曲面。
 其它含义 
本文中上面几节将“复平面”处理为复数的几何类比。尽管术语“复平面”这种用法具有长期与数学悠久的历史,但并不意味着是惟一的称之为“复平面”的数学概念。至少有三种其它可能。
1 + 1 维闵可夫斯基空间 ,也称为分裂复平面 ,代数分裂复数 可分解为两个实数部分,容易将其关联到笛卡儿平面里的点
  
    
      
        ( 
        x 
        , 
        y 
        ) 
       
     
    {\displaystyle (x,y)} 
       
实数上的二元数 集合也能与笛卡儿平面中的点
  
    
      
        ( 
        x 
        , 
        y 
        ) 
       
     
    {\displaystyle (x,y)} 
       
向量空间 C ×C ,复数与自身的笛卡儿积 ,是一个其坐标为复数的二维向量空间,在这种意义下也是一个“复平面”。  另见 注释 
^ 尽管这是术语“复平面”最通常的数学意义,但不是惟一意义。其它包括分裂复平面 二元数 ,以商环 引入。 
^ 韦塞尔研究报告1797年提交到丹麦学院;阿尔冈的论文1806年发表。(Whittaker & Watson, 1927, p. 9) 
^ 详细定义见复数 条目,用到的反正切函数的变种称为Atan2 。 
^ 可以直接由幂级数  e z Appendix )复指数函数、三角函数与复对数函数所有熟知的性质。特别地,logr  的主值,这里 |r |=1,可不引用任何几何或三角构造算出来。参见此文 。 
^ (Whittaker & Watson, 1927, p. 10) 
^ (Flanigan, 1983, p. 305) 
^ 7.0 7.1   (Moretti, 1964, pp. 113-119) 
^ 另见证明亚纯函数全纯 。 
^ 可以证明无穷乘积 Γ(z ) 在分母不为零的任何有界区域中一致收敛 ,从而定义了复平面上一个亚纯函数。(Whittaker & Watson, 1927, pp. 235-236) 
^ 当 Re(z ) > 0 时,通过与 ζ (2) 比较,这个和在任何有界区域上一致收敛,这里 ζ (s ) 时黎曼zeta函数 。 
^ (Wall, 1948, p. 39) 
 
 参考文献 
Francis J. Flanigan, Complex Variables: Harmonic and Analytic Functions , Dover, 1983 E. T. Whittaker  and G. N. Watson , A Course in Modern Analysis , fourth edition, Cambridge University Press, 1927.  外部链接